Interview met Vlaams beeldend kunstenaar en acteur Benjamin Verdonck, die in zijn werk vaak de openbare ruimte opzoekt.
© Koen Broos
Hoe komt u hier terecht?
Ik ben kunstenaar en ik maak graag werk buiten, ver weg van het theater of het museum. De gemeente Beverwijk heeft een kunstcommissie aangesteld die mij uitnodigde. Ik ben gevraagd een werk te maken dat de bewoners van Beverwijk verbindt rond de gebiedsontwikkeling in de Spoorzone.
Had u daarvoor al van Beverwijk gehoord?
Ik heb veel in Amsterdam gewerkt en ken Wijk aan Zee, TATA steel en de Bazaar. Iemand noemde Beverwijk het Detroit van Nederland. Maar tot voor kort was ik er nog nooit geweest, nee.
Wat was uw eerste indruk van de stad?
Ik ben ontvangen door een delegatie enthousiaste deskundigen, Zij hebben mij getoond waar de stad de komende jaren kan groeien. Zij hebben mij verteld dat de nadruk daarbij ligt op huisvesting, mobiliteit en een groene omgeving. Ik wist meteen dat ik met mijn werk wilde bijdragen tot het aanscherpen van hun doelstellingen. Wat hebben we nodig in een snel veranderende wereld? Hoe bieden we het hoofd aan grote uitdagingen en wat betekent dat voor de ontwikkeling van de Spoorzone?
Waar denkt u dan zoal aan?
Een van de bewegingen waar we niet genoeg over kunnen nadenken is de vlucht van mensen voor klimaatcatastrofes. En de verschuiving die dat teweegbrengt in de samenleving waarnaartoe ze vluchten. Het kabinet berekende dat er komend jaar nood is aan ten minste 55 000 nieuwe opvangplaatsen en dat is nog maar het topje van de ijsberg.
Maar dat is een gevoelig onderwerp dat wel eens voor conflict zorgt. Hoe linkt u dat met de vraag van de gemeente om een project te maken dat de mensen verbindt?
Ik zie in de Spoorzone een woontoren verrijzen, die hoger rijkt dan de Eiffeltoren. De toren bestaat uit twee U-vormige delen die in elkaar grijpen, die elkaar omhelzen zo je wil. De buitenkant van de toren, waar het licht op valt en het uitzicht fenomenaal is, biedt plaats aan honderden woongelegenheden. Aan de binnenkant van de toren zijn nog eens honderden en honderden kleine, gezellige logementen. De hele woontoren is één groot symbiotisch wezen.
Kunt u dat wat meer uitleggen?
Symbiose is in de biologie het samenleven van twee verschillende organismen. Allebei hebben ze de ander nodig om te overleven.
Aan de buitenkant van de toren komen gezinnen terecht die hier al lang wonen, aan de binnenkant mensen die nog geen vaste verblijfplaats vonden. Het hele complex is een vrije zone waarin diensten en kennis uitgewisseld kunnen worden ten behoeve van iedereen. Denk aan kinderoppas, ouderenzorg, huishoudhulp, onderhoud. Denk aan kennis rond overleven, weerbaarheid, aanpassingsvermogen. Denk aan de warmte die gegenereerd wordt in de kleinere logementen en hoe die aangewend kan worden in de woningen aan de buitenkant.
Een gemiddeld Nederlands gezin laat 100 kg voedsel verloren gaan per jaar. Stel dat je de wooneenheden voorziet van een doorgeefluik voor overschot naar de logementen. Onderin de toren zou je grote ruimtes kunnen voorzien waar de voorlopige bewoners werken in ruil voor hun onderdak. Ze maken grote gummiboten voor het geval de watersnood ons onverwacht treft. Eind vorig jaar maakte het kabinet bekend dat het hoge bonusregelingen voorziet per opvangplek die een structurele oplossing biedt. Die bonussen kunnen aangewend worden om de bouw van de toren te financieren. Enzovoort.
U ziet het al helemaal voor u.
Jazeker. En de tijd dringt. U kent ongetwijfeld de uitspraak van Cruijff: elk nadeel heb se voordeel. We moeten de nieuwe uitdagingen groots en onverschrokken tegemoetkomen en zorgen dat we er zelf wel bij varen.
Naar het hoogste punt van Nederland zullen mensen komen kijken die ijsjes willen eten die van de glijbaan rond de toren, de langste glijbaan ter wereld, naar beneden willen glijden en die zorgen voor extra inkomsten en plezier. Ik hoef er geen tekeningetje bij te maken wat dit zal betekenen voor de economische situatie van Beverwijk.
U noemt de woontoren de Giganten.
De Giganten zijn reuzen uit de Griekse oudheid. Hun naam verwijst naar hun moeder Gaia. Zij werden uit een snee in de aarde geboren om hun moeder aarde te beschermen tegen het onrecht dat haar was aangedaan. Dat deden ze tot het bittere einde.